Pożegnanie z Marią”, w reżyserii Filipa Zylbera, to film o tematyce dramatycznej, polskiej produkcji, którego premiera odbyła się w 1993 roku. Jest on luźną adaptacją opowiadania Tadeusza Borowskiego, pod tym samym tytułem.

Pożegnanie z Marią. 1993 film polski

Pożegnanie z Marią”, w reżyserii Filipa Zylbera, to film o tematyce dramatycznej, polskiej produkcji, którego premiera odbyła się w 1993 roku. Jest on luźną adaptacją opowiadania Tadeusza Borowskiego, pod tym samym tytułem. Produkcja została nagrodzona na Polskim Festiwalu Filmów Fabularnych, między innymi za umiejętnie kształtującą nastrój muzykę. Akcja filmu rozgrywa się w Warszawie, w 1943 roku. Głównym bohaterem jest dwudziestoletni Tadeusz, w którego rolę wcielił się Marek Bukowski.

W ekranizacji tej zostaje nam ukazany obraz miasta, wraz z żyjącymi w nim ludźmi, pozbawionymi żywności, opału oraz prawa do normalnej, człowieczej egzystencji. Pomimo to, starają się zachować przynajmniej pozory zwykłej codzienności. Tadeusz, jak i tysiące mieszkańców Stolicy aby przeżyć, zmuszony jest handlować, kombinować, a nawet oszukiwać.
Adaptacja opowiadania Borowskiego nazwana została luźną, ze względu, iż nie jest ona ścisłym odzwierciedleniem książki. Dostrzec można niemałe różnice pomiędzy bohaterami opowiadania a filmem.

W dziele literackim, Tadeusz jest przedstawiony raczej jako człowiek, godzący się z realiami wojennymi. Najważniejsza dla niego jest praca, jak również radzenie sobie z istotą oraz problemami wojny. Natomiast w produkcji filmowej, Tadeusz jest przedstawiony jako osoba, starająca się poprzez miłość uciec od wojennej rzeczywistości. Ucieczkę tę znajduje w uczuciu, skierowanym do swojej narzeczonej – tytułowej Marii (Agnieszka Wagner).

Kolejna różnica widoczna jest w zmianie rangi ważności bohaterów. Maria wydaje się w filmie być postacią drugoplanową, natomiast uwypuklona zostaje rola młodej żydówki (granej przez Katarzynę Jamróz), której wątek przewija się przez cały film; w opowiadaniu występuje ona tylko podczas rozmowy z Marią. Rozwinięta zostaje tym samym osoba skrzypka (Rafał Królikowski), który przeprowadza z Sarą długie rozmowy. Kolejność scen w filmie także odbiega od wersji książkowej. Ma to na celu bardziej przejrzyste przedstawienie historii – okiem samego reżysera. Następną rzeczą, na którą chciałem zwrócić uwagę, jest fakt, iż w filmie cała akcja rozgrywa się w porze jesiennej a nie – jak w opowiadaniu – zimą.

Ostatnią wreszcie (i chyba najważniejszą) rozbieżnością, zwracającą moją uwagę, jest filmowe zakończenie, różniące się od dzieła literackiego. W wersji filmowej ostatnia scena przedstawia tańczącą żydówkę Sarę, która zostaje zastrzelona przez policjanta Cieślika. Tadeusz podnosi zwłoki Sary, po czym odwraca się… i widzi bladą twarz Marii, w odjeżdżającym samochodzie.

Znakomita gra aktorska oraz liryczna, nastrojowa muzyka sprawiają, że mimo wielu zmian, fabuła jest ciekawa. Film budzi emocje, ukazując przy tym realia tamtejszych czasów. Pokazuje również, w jaki sposób radzili sobie nasi rodacy podczas II Wojny Światowej, w borykaniu się z realiami, będącymi zaprzeczeniem wszelkich zasad moralnych.

Polecam film każdemu, kto przeczytał opowiadanie Borowskiego aby mógł spojrzeć na całą historię z trochę innej perspektywy.